Keuze: de vrijheid om te kiezen
‘Hoe was je weekend?’ De vraag waar ik deze maandagochtend toch maar weer mee begin.
‘Ik moest werken en studeren voor mijn inburgeringsexamen’, antwoordt hij.
Ik ben nieuwsgierig: ‘kun je een voorbeeld geven van wat je dan moet weten?’
‘Nou ik moet bijvoorbeeld weten hoe duur het is om te trouwen in Nederland op de verschillende dagen van de week’.
Hij heeft het hele weekend gewerkt en gestudeerd, gewerkt en gestudeerd. Ik daarentegen heb gegeten met vriendinnen, een avondje gedanst en me verdiept in de visum vereisten van Chili. In het kort: ik heb een geldig paspoort nodig, een contract met een werkgever en mag geen strafblad hebben. Ik hoef niet te weten wie Pinochet of Allende waren, hoe de Mapuche de Spaanse veroveraars bestreden, welke wijn het lekkerst is. Ik hoef niet te studeren, ik hoef geen examen te doen, ik hoef er niet eens Spaans voor te spreken.
Hij werkt zes dagen per week als kok, gaat één dag per week naar school en studeert in zijn vrije uren voor die hele inburgeringstoestand. Wat betekent dat precies ingeburgerd zijn? Ik heb hem nog nooit niet zien glimlachen, nog nooit niet zien helpen, nog nooit niet de moeite zien doen om in het Nederlands te communiceren. Nooit krijg ik klachten over zijn eten. Als het zo’n rustige saaie horeca dag is, dan vindt hij altijd iets om te doen. Als de klanten onophoudelijk binnenstromen, we onderbezet zijn en ik de benen uit mijn lijf loop, dan vindt hij binnen alle voedselgekte in de keuken altijd een moment om iets te eten voor me te maken. Ik hoef daar niet om te vragen.
Ik sta één hele dag per week mensen te bedienen, omdat ik dat leuk vind. Gewoon omdat het kan. Ik kies er vrijwillig voor om mijn land te verlaten, omdat mijn ziel zich ergens anders beter voelt. Gewoon omdat het kan. Hij kiest ervoor om in leven te blijven en kon deze keuze maken. Of is dit geen keuze?
Als het mij niet lukt, ik geen werk vind, de mensen niet bijster sympathiek vind, als de sfeer me niet bevalt, ik het eten niet lekker vind of als mijn visum niet wordt goedgekeurd. Dan kom ik toch gewoon terug? Hij moet weten dat de tweede wereldoorlog hier gevoelig ligt. Hij moet weten wat het kost om in ons land op zondag te trouwen, of een werkwoord op -d of een -t eindigt. Hij moet weten hoe om te gaan met alle belastingen waar de gemiddelde Nederlander een voltallig team aan belastingadviseurs bij nodig heeft. Hij moet weten wat de hoofdstad van Overijsel is. Ik gebruik voor dit soort details met regelmaat Google. Scheld ik hem uit vanwege zijn afkomst of geloof, dan is dat mijn recht op vrijheid van meningsuiting.
Volgens het Van Dale woordenboek heeft het woord keuze de volgende definities: 1) daad van het kiezen 2) de gelegenheid, de vrijheid om te kiezen 3) waaruit je kunt kiezen; = aanbod 4) wat gekozen wordt 5) voorkeur. De technische definitie is voor hem en voor mij hetzelfde. Hoe we in ons leven invulling kunnen geven aan het woord keuze niet.